تحول مدیریتی در گروه زر؛ تلفیق تجربه و نوآوری
"میراث پدر خواهی، علم پدر آموز". این آموزه برای جهان کسب وکار یعنی انتقال مدیریت از نسل قدیم به جدید همواره پراهمیت و بحث برانگیز بوده است. یکی از نمونه های شاخص و اخیر آن در بین برندهای مشهور، تحول مدیریتی «گروه زر» است. با انتخاب "آرش سلطانی"، فرزند "مرتضی سلطانی" بنیانگذار این مجموعه، فصل نوینی در تاریخ این برند آغاز شده است. پیامدهای این تصمیم را که نشانه اعتماد نسل پیشین به توانمندی‌های نسل پسین ،است، از زوایای مختلف می‌توان تحلیل کرد.
شرکت سهامی عام توسعه صنعتی غذایی زر یا گروه صنعتی و پژوهشی زر که بسیاری از مردم آن را با نام زرماکارون می‌شناسند سال‌هاست توانسته در بازارهای داخلی و خارجی حضور موفق و پررنگی داشته باشد.
با پشتکار سلطانی پدر، کارآفرین برجسته، موسس و رئیس هیئت‌مدیره گروه زر، این مجموعه با شرکت‌های تابعه سال‌هاست یکی از برندهای موفق صنعت غذایی محسوب می‌شود. زر ضمن برخورداری از بالاترین ظرفیت ذخیره غلات با توسعه محصولات از سه سال قبل (۱۴۰۱)، به دنیای محصولات کانفکشنری و انواع شیرینی گام نهاده است. این مجموعه با تمرکز بر تولید و عرضه انواع غلات فرآوری شده و نیز تجهیزات، ماشین آلات و فناوری‌ها از صادرکنندگان برتر کشور است و با صدور محصولات به ۸۰ کشور جهان، سهم ویژه‌ای در بازارهای ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی دارد.
اکنون آرش سلطانی فرزند بنیانگذار گروه زر، مدتی است که به عنوان مدیرعامل و نایب رئیس هیئت مدیره انتخاب شده است. وی که در دی ماه پارسال به عنوان عضو هیئت مدیره اتاق بازرگانی ایران و چین نیز برگزیده شد، سوابقی همچون عضویت هیئت مدیره کانون انجمن‌های صنایع غذایی، نایب رئیسی انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان ماکارونی ایران و عضویت هیئت رئیسه اتاق بازرگانی ایران و آلمان را هم در کارنامه خود دارد.
میراث‌داری یک برند
میراث‌داری در کسب و کارهای خانوادگی در سطح برندهای بزرگ دنیا نیز وجود دارد. ویرجینیا دمارچ (Virginia Demarche) و لورو پیانا (Loro Piana) در ایتالیا یا شرکت‌های خانوادگی استی لادر (Estee Lauder) در آمریکا از جمله برندهایی هستند که نشان می‌دهند چگونه فرزندان بنیان‌گذاران مسیر رشد و توسعه شرکت را شتابان حتی فراتر از نسل قبل پیموده‌اند. در این موارد موفقیت نه تنها به آموزش فرزندان و نسل امروز وابسته است بلکه به میزان اعتماد و حمایت نسل دیروز نیز بستگی دارد.
تصمیم مرتضی سلطانی، بنیانگذار گروه زر، برای واگذاری مسئولیت مدیر عاملی این مجموعه بزرگ به فرزندش در زمان حیات خود، گواه روشنی بر این باور است که نسل جدید می‌تواند با پایه‌های محکم 50 ساله، مسیر موفقیت را تداوم بخشد. البته این انتقال ممکن است در نگاه اول با چالش‌هایی مانند نگرانی درباره تجربه کمتر نسل‌های جوانتر و توانایی محدود آن‌ها در مدیریت بحران همراه باشد؛ حتی ممکن است برخی این انتخاب را تداوم فرهنگ خانوادگی و مدیریت موروثی تعبیر کنند که فضای رقابت را برای ارتقای جایگاه سایرین محدود می‌کند. با این همه، عملکرد موفق آرش سلطانی در کوتاه مدت اثبات می‌کند این دغدغه‌ها بی‌اساس است.
مدیرعامل فعلی گروه صنعتی وپژوهشی زر، در دوران مسئولیتش با استفاده از تجربیات و آموزه‌های پدر به عنوان رئیس هیئت مدیره، اتفاقات مثبتی را رقم زده است. کسب عنوان مدیر جهادی برتر در عرصه توسعه اقتصادی در آذرماه ۱۴۰۳، عضویت در هیئت مدیره اتاق بازرگانی و یا نهادهای صنفی مواد غذایی از یکسو و دستاوردهایی مانند توسعه خطوط تولید و بهبود فرایندهای بازاریابی و منابع انسانی، بیانگر قابلیت‌های مدیریتی اوست. وی برخلاف این شعر یا مثل معروف: «پسر کو ندارد نشان از پدر/ تو بیگانه خوانش مخوانش پسر، ثابت کرده نسل «آرش»، خَلَف است و تیراندازی به سوی توسعه برندینگ را به خوبی از سلف خویش آموخته است.
اگرچه نمونه‌های ناموفقی که نسل‌های بعدی، انقراض یا مرگ تدریجی برندهای قبلی را رقم زده‌اند نیز وجود دارند اما نمونه‌های موفق و مشابه گروه زر در ایران و جهان نشان می‌دهد این انتقال می‌تواند به فرصتی برای نوآوری و تحول تبدیل شود. برای مثال شرکت سامسونگ پس از واگذاری مدیریت به نسل جوان تر با ورود به بازارهای جدید و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین، جایگاه خود را به عنوان یکی از پیشروان صنعت الکترونیک جهانی تثبیت کرد. در ایران نیز برخی شرکت‌ها و برندهای معروف مانند (گروه صنعتی گلرنگ و گروه میهن) با انتقال مدیریت به نسل دوم، مسیر رشد خود را تداوم و گسترش داده‌اند.
ترکیب برنده
موفقیت در انتقال مدیریت از نسلی به نسل دیگر، نیازمند فراهم‌سازی بستر مناسب از طریق آموزش و مشاوره است. خانواده سلطانی نیز با بهره‌مندی از آموزه‌های دنیای کسب و کار، آموزش رموز موفقیت در کسب وکار به نسل جدید را از سنین پایینتر و سپس تفویض مسئولیت مدیریتی در دستورکار قرار داده و بستر لازم را برای موفقیت جوانان امروز فراهم کرده اند.
یکی از ویژگی‌های مهم نسل جدید مدیران استفاده از فناوری‌های نوین است. برخی کارشناسان معتقدند مدیران جوان عملکرد بهتری نسبت به نسل قدیم دارند، زیرا از ایجاد تغییرات بزرگ و آزمون روش‌های جدید حل مسئله، هراس ندارند و ریسک پذیرترند.
آرش سلطانی نیز با بهره گیری از هوش مصنوعی و تحلیل داده در فرایند تصمیم‌گیری می‌تواند ضمن ارتقای بهره‌وری جایگاه گروه زر را در بین رقبا بیش از پیش تقویت کند. البته هنوز راه درازی در پیش است، زیرا حفظ موفقیت از اصل آن دشوارتر و مهمتر است. در هر حال این رویکرد نوآورانه بدین معناست که ترکیب تجربه نسل قدیم با دانش و انرژی نسل جدید ترکیب برنده است.
تحول در مدیریت گروه زر، نمونه موفق انتقال مسئولیت به نسل جدید است. این تجربه نشان می‌دهد اگر بسترهای مناسب از طریق آموزش مشاوره و حمایت فراهم شود، نسل جوان قادر است میراث‌دار شایسته‌ای باشد و حتی گام‌هایی فراتر از نسل پیشین بردارد. درس آموخته ما از تغییر مدیریتی گروه زر این است: تغییر، تهدید نیست، بلکه فرصتی برای رشد و بازآفرینی است.